Humboldt'un Dil Anlayışı

1767 yılında Potsdam'da dünyaya gelen Wilhelm von Humboldt  her şeyden önce bir filozoftu. Filozof olmasından dolayı bir çok konu hakkında fikir beyan etmiştir. Felsefi kimliği bir tarafa bırakıldığında Humboldt Alman bürokrasisine senelerini veren bir bürokrat, dil hakkında dönemine göre yenilikçi düşünceleriyle tanınan  bir dilbilimci olması yönüyle de bilim tarihinde önemli bir şahsiyettir. Gençlik yıllarında özel öğretmeni Johann Jacob Engel, Humboldt'a Harris, Gottfried Herder, David Hume, Leibniz, Locke ve Rousseau gibi önemli şahsiyetleri tanıtmıştır. Küçüklüğünden beri bilinçli bir eğitimle yetiştirilen Humboldt böylelikle ilerleyen yıllarda sözü dinlenen etkili bir filozof olmuştur.

Tarihteki diğer bütün önemli düşünürler gibi Humboldt da gerçekliğe ulaşma yolunda dilin önemini vurgulamıştır. Dili, insanları ve ulusları sarmalayan ve dil olmadan insanların ve de ulusların anlaşılamayacağını savunmuştur.Dil konusundaki düşüncelerini 'On Language' (Dil Üzerine) adlı yazısında ele almıştır.Şimdi Humboldt'un dil konusundaki belli başlı düşüncelerine değinelim.

Humboldt'ta göze çarpan ilk şey onun rasyonel düşünmesidir. Hamann ve Herder gibi filozoflardan da etkilenen Humboldt 'evrensel dilbilgisi' anlayışına yakın bir görüş ortaya atmıştır.Ünlü dilbilimci Noam Chomsky'i de bu yönde etkilemiştir.  'Kartezyen Dilbilim' diye adlandırılan dönem olarak bilinen 'dile rasyonel' bakış açısı tarafından etkilenen Humboldt diğer 'Kartezyen Düşünürler' gibi dili dış etkilerden arındırmıştır ve insan zihninin bir aynası olarak görmüştür. Yani Humboldt'un düşüncesinde dile zihinsel (mental) bir bakış açısı görmek mümkündür.

Humboldt, sözcük, ses gibi dilin parçalarını birbirinden ayrı olarak görmez. Tam tersi bir organizmadaki gibi birbirlerini daima etkileyen bir düzenek olarak görür. Bunların bir araya gelmesiyle de her  bir karakteri olduğunu ileri sürer. Chomsky Humboldt'un ortaya attığı bu 'dil karakteri' terimiyle dilin şiirsel ve felsefi kullanımına vurgu yaptığını belirtir. Ayrıca dilin bu 'iç karakteri'nin anlambilimsel ve sözdizimsel yönlerinden ayrı olduğunu vurgular. Çünkü anlambilim ve sözdizim Humboldt'a göre dilin dış biçimidir. Böyle yaparak Humboldt dilbilgisini (grammar) değiştirmeden dilin zenginleştirilebileceğini ve iç karakterinin değiştirilebileceğini vurgulamıştır. ( Chomsky: 2002)

Humboldt'a göre dilin kullanımında zihinsel süreç etkilidir. Aslında zihinsel süreçten de önce 'ulusal karakter' etkilidir. Ulusların karakterleri dillerini etkiler. Çok farklı uluslar ve bu ulusların kendilerine göre davranışları olduğu için de birçok dil ortaya çıkmıştır. Ona göre dildeki farklılıkların sebebi kişilerin 'dünya algısı' ve ulusların karakteridir. Burada görüldüğü gibi dil tamamen topluluklara ve kişilere indirgenmiştir. Humboldt dilin, bir milletin ruhunun dış görünüşü olduğunu ileri sürer. Bu düşüncesini kişilere indirgeyerek de 'dillerin bireyselliği' ilkesini ortaya atmıştır.

Dil ve düşünce üstüne yoğun çalışmalar yapan Sapir ve Whorf'da Humboldt'un dil ve düşünce ilişkisinden yararlanmıştır. Genel olarak dil mi düşünceyi yoksa düşünce mi dili etkiler sorusuna yanıt arayan Sapir&Whorf hipotezinin izlerini aslında Humboldt'ta bulmak mümkündür. Humboldt, 'dil üzerine' adlı yazısında net olarak şunu demiştir: ''Dil olmaksızın düşünce olmaz''.  Humboldt'a göre dilin sınırları içerisinde düşünebiliriz ve hayatta düşünme konuşmadan başka bir şey değildir. Aslında dil tamamen düşüncenin dışa vurulmasıdır.

Humboldt dilin bir ürün değil etkinlik olduğunu da vurgular. Etkinlikle Humboldt aslında dildeki yaratıcılığı vurgular. Dildeki yaratıcılık konusunu ise daha sonra Chomsky gündeme getirmiş ve tüm teorisini bu yaratıcılığın üzerine kurmuştur. Humboldt'un bu konudaki düşüncesinin tam kesin ve açık olmadığını belirten Chomsky yine de kendi  kuramına temel olabileceğini de belirtmiştir.

Humboldt'un dil anlayışına dair sayfalarca yazı yazılabilir. Fakat genel olarak dil hakkındaki bu düşünceleri bilindiği zaman Humboldt'un modern dilbilime dahi etki ettiği kolaylıkla anlaşılabilir. Kendinden sonra gelen birçok dilbilimcinin ona atıfta bulunarak kavramlar ortaya atması ve kuram geliştirmeleri de Humboldt'un dilbilim için çok önemli bir düşünür olduğunu ortaya koymaktadır.

KAYNAKLAR

1) Chomsky, Noam. 2002. Cartesian Linguistics: A Chapter in the History of Rationalist Thought. James McGilvrayb (ed). Cybereditions.

2) Altuğ, Taylan. 2013. Dile Gelen Felsefe. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul. S: 59-83

3) Humboldt. On Language, On the Diversity of Human Language Construction and its Influence on the Mental Development of the Human Species. Edited by Michael Losonsky, CUP 1999, pp. 25-64

Read More [...]

Şemsettin Sami ve Dilbilim

Şemsettin Sami (1850-1904) Türk dil çalışmaları tarihinde şüphesiz çok önemli bir yer tutar. Tanzimat geleneğinin devam ettiği Meşrutiyet döneminde dil ile ilgili eserler veren Şemsettin Sami çok yönlü bir ilim adamıdır. Şemsettin Sami temel olarak leksikografi yani sözlükbilim alanında eser vermesiyle tanınır. Gerçekten de günümüzde bile edebiyat öğrencilerinin  ve Türk dili çalışanlarının ellerinden düşürmedikleri sözlük çalışmasına imza atmıştır. 1882 yılında Kamus-i Fransevi adında Fransızca-Türkçe ve Türkçe-Fransızca sözlük hazırlamıştır. 1889 senesinde ise Kamus-i Turki adlı sözlüğünü hazırlamış ve Türk diline kazandırmıştır. 

Şemseddin Sami'nin burada pek de bilinmeyen başka bir özelliğine değineceğiz. Dilbilimsel kimliğine. Osmanlı Devleti döneminde dilbilim çalışmaları Avrupa'da ve Amerika'da çok yoğun bir şekilde yapılmaktaydı. Özellikle dillerin tipolojik sınıflandırılması ve dil ailelerinin oluşturulması görevin üstlenen Tarihsel Dilbilim dönemi, bahsettiğimiz zamanlarda dilbilim çalışmalarının ana merkezini oluşturmaktaydı.  Fakat 20. yüzyılın başlarından itibaren dilbilime bilimsel bir bakış açısı kazandırmak için çeşitli çabalar harcandı. Ünlü İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure bunu dilbilim çalışmalarını yapısalcı bir çizgiye çekerek başarmıştır. Saussure'den sonra dilbilim, bilim hüviyetine bürünmüş ve çalışmalar yapısalcı çizgide devam etmiştir. İşte Şemseddin Sami'nin yaşadığı dönemde dilbilimin genel görünümü kısaca bu şekildedir.

Şemseddin Sami dil ile ilgili yapılan bu gelişmelere kayıtsız kalmamış ve 1886 yılında 96 sayfalık 'Lisan' adlı broşürünü yayınlamıştır. Bu eser Türkiye'de dilbilim alanında yazılmış ilk eser olma özelliğini göstermektedir. Gerçekten de o dönemde dilbilim için Avrupa ve Amerika'da kullanılan 'Lenguistik' kavramı geçen- bu eserden başka- bir esere rastlanmamıştır. Sami bu eserini 18 ana başlığa ayırmıştır. Eserde gerçekten de o dönemde Avrupa'da yapılan dil çalışmalarını etkileyen paradigmalardan bir hayli etkilenmiştir. Öncelikle 19. ve 20. yüzyıllarda dilbilimi etkileyen düşünce ve paradigmalardan bahsetmek gerekir.

19. Yüzyılda Darwin biyoloji alanında bir devrim yapmıştı. Evrim Teorisi ve Doğal Seçilim kavramlarını ortaya atarak türlerin sınıflandırılmasını yapmıştı. Canlıların ilkellikten mükemmelliğe doğru gidişini savunmuştur. O dönemde büyük yankı uyandıran bu düşünce bir çok bilimi de etkilemiştir. Yani o dönemin baskın paradigması olmuştur. Dilbilim de biyolojinin ve Darwin'in bu düşüncelerinden etkilenmiştir. Darwin canlıları sınıflandırırken her canlının bir atası bulunduğunu ve canlıların hiyerarşik biçimde birbirleri ile ilişkili olduğunu vurgulamıştır. Bu düşünce dilbilimde dil ailesi fikrini doğurmuştur. Gerçekten de o dönemde temel uğraş yeniden yapılandırma yolu ile bir proto dile yani ana dile ulaşma olmuştur. Dilbilimin o dönemde etkilendiği bir diğer paradigma ise fiziktir. Fizikteki kuvvet-hareket (force-motion) düşüncesi dilbilimde yerini ses değişikliğine bırakmıştır. Görüldüğü gibi bu iki alan o dönemde dilbilimi bir hayli etkilemiştir.

Yine tüm bu düşüncelerden etkilenilerek dilbilimciler dilin gelişimi ya da evrimi konusunda fikir beyan etmişlerdir. Dilin basitten gelişmişe mi ya da gelişmişten basite doğru mu gelişme gösterdiği hakkında çok ateşli tartışmalar yapılmıştır. Rasmus Rask gibi kimi dilbilimciler dilin gelişmişten basite doğru gittiğini öne sürmüş; Schleicher gibi bazı dilbilimciler de dilin basitten daha karmaşığa gittiğini öne sürmüşlerdir. Ayrıca bir dilin konuşulduğu toplumun ruh halini yansıttığı inancı da bir hayli yüksekti. Ayrıca bu dönemde ilkel dil ve ilkel toplum düşüncesi de vardı. Yani bazı diller diğerlerinden daha ilkel dolayısıyla da bu ilkel dili konuşan toplum da ilkel bir toplumdu. Elbette ki bu görüş modern dilbilim normları ile uyuşmaz.  

İşte bu dönemdeki bu tarz düşünceler Şemseddin Sami'yi de etkilemiştir. Gerçekten de Lisan adlı eserinde bunlardan bahsetmiştir. Bu da bize gösteriyor ki Sami yaşadığı dönemin dilbilim çalışmalarına kayıtsız kalmamıştır. Şimdi Lisan adlı eserinin önemli noktalarını ele alıp değerlendirme ve çıkarım yapma yoluna gidip Şemseddin Sami'nin dilbilim ve dil ile ilgili görüşlerini öğrenmeye çalışacağız.

''Dil Nedir?'' adlı bölümüyle kitaba başlayan yazar insan dilini hayvan dili ile ayırmış ve insana özgü olduğunun altını çizmiştir. Burada ayrıca ses ve yazı (ortography) kavramlarına da değinmiştir. İkisini de dilin bir yansıması olarak değerlendirmiştir. Bundan sonra eski medeniyetlerin dil çalışmalarını aktarmaya çalışmış ve bu hususta sadece basit dilbilgisi çalışmalarının ve diller içerisinde etimolojik çalışmaların yapıldığını öne sürmüştür. Eski medeniyetlerin kendi dillerinden başka dilleri de öğrenmeye yeltenmedikleri için suçlamış ve dilleri karşılaştırmanın insanın kendi dilini anlamasında çok önemli bir yer tuttuğunu da belirtmiştir. Böylece dönemin Karşılaştırmalı Dilbilgisi (Tarihsel Dilbilim) çalışmalarının Şemseddin Sami'nin eserinde de görebiliyoruz.

Eserin üçüncü bölümü ise direkt olarak ''Dilbilim'' başlığını almıştır. Dilbilimi insanbilimle sıkı ilişkide olduğunu belirttikten sonra şu satırları yazmaktadır: '' Avrupa dillerinde Linguistique olarak adlandırılmıştır ve diğer bir eserimde de sırası geldiğinde beyan etmiş olduğum gibi, dilimize ''ilmü'l-lisan'' terimiyle tercümesini uygun gördüm.'' Linguistics terimine Osmanlıca karşılık bulan ilk dil bilginidir Şemseddin Sami. Şemseddin Sami'ye göre insanın anahtarını dilbilim açmaktadır. Çünkü dil ile ilgili batıl inançları bilimsel kimliğiyle yok etmektedir bu bilim dalı. O dönemde bir çok şeyin hipotez evresinde kalmış olmasına rağmen bu hipotezlerin zamanla kanun şeklini alacağına olan inancını da aynı bölümde dile getirmiştir.

Avrupa ve Amerika'da dilbilimin ilerlemesinin sebebini, dili araştıran insanların hiç bilmedikleri yerlerin dillerini araştırma çabasına ve araştırdıktan sonra bu dil hakkında eser vermelerine bağlıyor. Daha sonra da ' Bizde Dilbilim' adlı dördüncü bölümüne geçiyor yazar. Bu bölümde Şemseddin Sami'den önce Türkiye topraklarında 'dilbilim' adının bile bulunmadığına şahitlik ediyoruz. Bu hususta yazar şöyle demektedir: '' Bizde bu bilim henüz meçhul olup, dilimizde bununla ilişkili, bir kaç sene evvel acizane yazmış olduğum  bir kaç makaleden başka bir şey yazılmamış olduğu, hala ismi bile bulunmamasından da anlaşılır.'' (syf:20) Yani anlıyoruz ki Osmanlı Devleti döneminde Anadolu topraklarında dilbilim adlı bir bilimden söz etmek mümkün değildir.

Daha sonra yazar fonetik ve fonolojik çıkarımlarda da bulunmaktadır. Öncelikle insan fizyolojik yapısının her millette farklı olduğunu belirtiyor ve çeşitli milletlere mensup insanların bir diğer milletin dilindeki sesleri çıkaramayacağını iddia ediyor. Buna örnek olarak da İngiliz'in th sesini ve Arapların ayın sesini örnek veriyor. Mesela bir Türk'ün bu sesleri çıkarmakta zorlanacaklarını hatta hiç çıkaramayacaklarını ileri sürüyor. Dilbilimin mikro bir alanı olan sesbilim ve sesbilgisi konusunda da Şemseddin Sami'nin fikir sahibi olduğu şaşırtıcıdır çünkü kendi dönemine kadar ülkesinde dilbilimin adı bile olmadığı göz önünde bulundurulursa bu bilgileri elde etmek için gerçekten çok fazla kişisel çaba gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Ses konusunda fikirlerini söylemeye devam eden Sami ses ve seda arasında da bir ayrıma gidiyor.  Bu hususta şunu söylüyor: '' seda doğaldır, ses ise yapay ve dolayısıyla öğrenmeyle ilişkilidir. '' (syf:30)  Buradan da anlıyoruz ki seda hayvanlara özgü ses ise insanlara özgüdür.  Sesin öğrenmeye bağlı olduğunu ise şu örneğe dayandırıyor: '' Arabistan'da büyüyen çocuğun boğazdan konuşması, İstanbul'da büyüyenin (s) ve (z) gibi harfleri telaffuz edememesi gibi haller bile sesin öğrenmeye bağlı olduğunu kanıtlayacak delillerdendir.'' (syf:31)

'Dilin İlk Ortaya Çıkışı' adlı bölümüne başlarken dünyadaki genel dilbilim düşüncesini dile getiriyor yazar.  Yukarıda da bahsettiğimiz gibi 19. yüzyılda kavimlerin dili ile zeka düzeyleri bir tutuluyor ve ilkel dil/toplum ayrımı yapılıyordu. Şemseddin Sami de bu düşünceyi şu biçimde belirtiyor: '' Medeni milletler ile vahşi kavimler arasında dil bakımından pek büyük farklar görülmektedir.'' (syf:37) Daha sonra ise Avrupalı düşünürleri bir hayli meşgul eden dilin basitten-gelişmişe mi gelişmişten-basite mi gittiği tartışmasına değiniyor. Bu noktada Sami, dilin gelişimini insanlığın zeka gelişimiyle paralel göstermektedir. Yani ilk insanlar iptidai idi ve zeka düzeyi olarak düşüktü. Buna paralel olarak dilleri de ilkel ve basitti. Fakat zeka geliştikçe ve insan medeni bir vasıf kazanmaya başladıkça dil de karmaşık bir yapı almaya başlamıştır. Bu bölümü bitirirken de yazar dilin insandan önce asla ortaya çıkmadığının da altını çizerek belirtiyor.

''Dilin Ortaya Çıkış Biçimi'' adlı bölümünde ise Antik Yunan'dan beri tartışma konusu olan doğallık-uzlaşımlık konusuna değiniyor. Bu tartışma kısaca şunu içerir: ''İnsanlar neden ata at demiştir de boğa dememiştir?'' Yani isimlendirme sürecinde nesne ile ad arasında doğal bir bağ mı vardır yoksa insanlar arasındaki uzlaşma mıdır bu isimlendirme süreci? Antik Yunan'da Platon'un ünlü eseri Cratylus sadece bu konuyu kapsamaktadır. Bu tartışmayı Şemseddin Sami de eserinde dile getiriyor. Sami bu konuda kendi fikrini söylemekten çok dönemin bilim adamlarının fikirlerini ön plana çıkarmaktadır. Eskiden uzlaşımsal olarak kabul edilen bu durumun o dönemde çürütüldüğünü iddia eden yazar doğallık konusunda da olumsuz bir tutum takınıyor. Yani bu konuda kendi fikrini dile getirmiyor. Dilin ortaya çıkışını ise taklide bağlıyor.

Daha sonra dilleri üç biçimde tasnif ediyor Sami. Tek heceli diller, bitişkin diller ve bükümlü diller. Bunların sırasını da insanların gelişmişlik sırasıyla paralel görür. Yani tek heceli dil konuşan topluluk Bükümlü dil konuşandan daha az medenidir. Bu da yine dönemin yaygın görüşünün esere yansımasıdır. Akabinde dil ailelerine değinen bilgin diller arasında mutlaka benzerlikler olduğunu ve bu yüzden ortak bir dilden meydana gelmiş olmaları gerektiğini örneklerle açıklamaktadır.

''Dilin Ömrü'' adlı bölümde ise dikkate değer bir fikrini beyan ediyor. Günümüz modern dilbiliminde sıkça dile getirilen dilin değiştiği gerçeğini o yıllarda şöyle dile getirmektedir: '' Dilin ömrü de insanın ömrü gibidir. Çocukluğunda tanınan bir insan otuz yaşında ve yirmi yaşında tanınan bir delikanlı altmış yaşında görülürse, tanınamayacak kadar farklı bulunacağı gibi, bir dilin de birkaç yüzyıl zarfında anlaşılmayacak kadar değiştiği tecrübe edilmiştir.'' (syf:66) İşte bu tespit modern dilbilim savıyla birebir örtüşmektedir. Dil değişmesi doğaldır. Dili bir nehre benzetmek mümkündür. Bazen taşar bazen kurur fakat sonunda yolunu bulur. Bu yüzden dile müdahale etmek ya da etmeye çalışmak boşa bir uğraş olacaktır.

Eserinin sonlarına doğru ise Sami, tek heceli, bitişken ve bükümlü dillere örnekler vermektedir. Ve böylece eserini sonlandırmaktadır.

Görüldüğü gibi Şemseddin Sami Dilbilim terimini makalelerinde ve eserlerinde kullanan ve buna Osmanlıca terim bulan değerli bir dil bilginidir. Döneminin dil çalışmalarını titizlikle takip etmiş ve geçmişten dönemine kadar ki dil sorunları hakkında eserinde fikirlerini açıkça beyan etmiştir. Şemseddin Sami'nin bahsettiği hususlar zaten dilbilim tarihinin de büyük bir kısmını kapsamakta ve günümüzde de bunlar dilbilim öğrencilerine okutulmaktadır. Yani Şemseddin Sami Anadolu topraklarında dilbilimi konusunu gündeme getiren önemli bir figürdür dersek herhalde yanılmış olmayız.

Read More [...]

The Notion and Development of Universal Grammar

In very broad sense Universal Grammar - I will abbreviate it as UG all through this article- is the grammatical properties shared by all human languages. (1) When Chomsky put forward the idea of Innateness Hypothesis in the 1960s he also mentioned UG as a part of his theory. After behaviorism Chomskian revolution in linguistics shifted the mentality from empiricism to rationalism. As a result of this change language studies are thought at abstract level. When we look at the origin of UG we can see with ease that linguists or philosophers who are in favor of rationalism gave voice to UG. In the rest of the article we are going to take a journey to the origin of UG and later we will evaluate the aspect of UG shaped by Chomsky.

Around AD 1000, a shift began in which logic came to dominate linguistic thougt. (2) With this trend rationalist linguists, philosophers and intellectuals looked the language studies from different perspective than traditional view. The most substantial difference is that these rationalists highlighted the universal nature of grammar.

The first person to mention UG is known to be Robert Kilwardby (1215-1279) He divided his career in between Paris and Oxford. First as a student and then as a master at the Faculty of Arts in Paris in the period 1231–1245, he produced the earliest comprehensive group of commentaries of the arts syllabus that came down to us, with comments on the subjects of grammar, logic, and ethics. Kilwardby was seen by his and our contemporaries: as a conservative neo-Augustinian, fighting the progress of Aristotelianism. (3) That is why he insisted on the universal nature of grammar.

Concept of UG fully developed by Roger Bacon. (1214-1294) Bacon is known for his famous statement that '' Grammar is substantially one and the same in all languages, although it may vary accidentally'' (4) So judging on this quotation we would find a strong evidence of UG in the thought of Bacon. Accidental diversity, on the other hand, is another fundamental feature of language, according to Bacon, and it is due to the fact that language is conventional (ad placitum) and that every nation chose its own linguistic means: “In every language, words are given at pleasure, and this is why the Greeks imposed words according to their own will as we did according to our [will] and in accordance with the principles of our language as they in accordance with the principles of their language” (5) After an extensive research and comparing languages he came up with the idea of UG. He analyzed and compared Latin, Greek, some Slavic languages. He saw relationship among these languages. Hence he formulated UG.

Another important figure who thought UG was Descartes.  (1596-1650) Descartes was one of the Cartesian Philosophers. Cartesian Philosophers favored the use of reason and logic to improve natural sciences. Therefore, as a mentalist and rationalist Chomsky picked up on Descartes remarks about the creative nature of language. (6)A letter to Mersenne in 1629, Descartes commented on a universal grammar and dictionary that someone had been marketing commercially with the promise that anyone who learns this (universal) language, would also know all the others as dialects of it"(Descartes 1629).

Speculative Grammarians also dealt with the notion of UG. Actually their main goal was 'modi significandi' ways of signifying. (7) Speculative grammarians were roughly composed of 30 authors called Modistae. According to the Modistae, the grammarian's job was to explain how the intellect had created the system of grammar. (8) Such a grammatical system had to mirror reality as grasped by understanding; that is, grammar was ultimately underwritten by the very structure of the universe. ( Breva-Claramonte 1983: 47)

The trace of UG can also be seen  in the works of Julius Caesar Scaliger (1484-1558), Francisco Sanchez de las Brozas (1523-1601), James Harris (1709-1780)

Up till now we have seen the mark of UG in the Mediavel philosophy. We now know that UG has a deep root in medieval times and was highly related with the thought of rationalism. But can we say that language studies in those times were scientific? Of course we cannot.  These were just mentalist thoughts went hand in hand with philosophy and logic. Chomsky never denied that he benefited from these rationalist philosophers. What Chomsky did was reformulating the notion of UG and including it into linguistics. There are two main approaches to the question of language universals — either in-depth studies of one or a few languages, which is basically Chomsky’s method, or wide-range typological comparisons of a large number of languages, a method favoured by, among others, Greenberg.(9) Here we will see UG in Chomskian sense.

Since about 1980, Chomsky has been elaborating his position and arguing that certain fundamental principles for constructing sentences can be found in all languages and must be part of our genetic endowment , present from birth. (10)

Universal grammar is defined by Chomsky as “the system of principles, conditions, and rules that are elements or properties of all human languages...the essence of human language”(Chomsky, 1978)

From this definiton we infer that natural human languages and of course all of them share basic principles. Chomsky later proposed Principles and Parameters distinction regarding this theory. Chomsky's innateness hypothesis thus has been affecting many multidisciplinary linguistic areas such as Language Acquisition.

Chomsky hold that linguistic structures are too complex to be learnt by domain-general learning processes alone. (Chomsky, 2005) If this system is too complex than instead of learning it, it is more plausible to acquire it. That is to say, linguistic systems are pre-wired in our brain at birth and with sufficient input they activate. Universal Grammar is a biolinguistic approach to language acquisition and usage. It is biolinguistic because this view holds the idea that in the brain there is a specific module responsible for language. That is known as modularity of language.

Whilst early approaches to Universal Grammar predicted that all languages would share specific syntactical features, later revisions of Chomsky’s theory argue that Universal

Grammar would serve as a preselector for all the available grammars, and depending on the

socio-lingual context, the appropriate syntax would be acquired by the infant. (11)

Chomsky (1986) sees Universal Grammar as “an intricate and highly constrained structure” consisting of “various subsystems of principles”.  These include “X-bar theory, binding theory, Case theory, theta theory, bounding theory ... and so forth – each containing certain principles with a limited degree of parametric variation. (12)

Up till now we have seen that Chomsky formulated UG in the modern sense and later he revised his theory. First of all UG is a part of Innateness Hypothesis and according to UG language is not learned but acquired. Linguistic structures are pre-wired in our brain and in time since a human gets input they appear. In additon, there are basic principles shared by all human languages across the world.

There are some criticisms to that model of course. The most notable one is the work of N. Evans and Levinson (2009) They argue that any universals are over-generalisations. They note that UG theorists overlook the enormous linguistic diversity. Furthermore, they think that linguistic universals are dependent of specific cultures. Linguistic universals are therefore more like cultural artefacts, rather than being codified in the human genome. (13) Nevertheless UG has been an important milestone in linguistics.

In conclusion the idea of UG could be seen even in mediaeval philosophy pioneered by some rationalist intellectuals. Then it was interrupted by structuralism and behaviorism in 20th century. Later Chomsky in late twenties made great criticisms to behaviorism and he insisted on rationalism. From than on nativist approaches have been adopted by linguists in language studies. As a part of his philosophy and thinking he developed the notion of UG and revised it many times. Still linguistic trend is UG even if there are criticisms mainly by cognitive linguists.

REFERENCES

1) Trask,R.L. 1999. Key Concepts in Language and Linguistics. Routledge. Pg. 329

2) Campbell, Lyle. 2011. The History of Linguistics. Blackwell Reference Online.

3) Silva, Jose Felipe. 2011. Robert Kilwardby. Encyclopedia of Mediaeval Philosophy. Pg. 1148-1153

4) Ranta, Aarne. Type Theory and Universal Grammar.

5) www.iep.utm.edu./bacon-la/#SH5b Roger Bacon: Language.

6)Garnham, Alan. Garrod,Simon. Sanford Anthony. 2006. Handbook of Psycholinguistic. Pg. 2

7) Campbell, Lyle. 2011. The History of Linguistics. Blackwell Reference Online

8) Campbell, Lyle. 2011. The History of Linguistics. Blackwell Reference Online

9) Johansson, Sverker. 1991. Universal Grammar and the Innateness Hypothesis.

10) Trask,R.L. 1999. Key Concepts in Language and Linguistics. Routledge. Pg. 329

11) Kliesch, Christian. 2012. Making Sense of Syntax- Innate or Acquired? Journal of European Psychology Students. Vol. 3 Pg. 89

12) Dabrowska, Ewa. What Exactly is Universal Grammar and Has Anyone Seen It?

13) ) Kliesch, Christian. 2012. Making Sense of Syntax- Innate or Acquired? Journal of European Psychology Students. Vol. 3 Pg. 89-90

Read More [...]

Structuralism In Europe and America, Main Differences

To begin, in looking at the origin of the term ''structure'' one finds that the term initially had an architectural meaning. It referred to ''the action, practice, or process of building or constructio'' and ''the way in which an edifice, machine, implement is made or put together.'' The application of the notion of structure to language and the social sciences in general came from developments in the field of linguistics through the seminal Course in General Linguistics of Ferdinand de Saussure, the founder of structural linguistics. (1)

In order to understand the nature of Structuralism we must look at some key notions in Course in General Linguistics. For Saussure language studies should be done synchronically, that is absence of time in language studies. And he thought that language is composed of arbitrary signs. And in the General Linguistics he developed a scientific model for language.

Saussure distinguished between language and speech. For language he said 'Langue' and for human speech he said 'parole.' In regard of this he proposed following:

''Taken as a whole, speech, is many-sided and heterogeneous; straddling several areas simultaneously - physical, physiological, and psychological- it belongs to the individual and to society; we cannot put it into any category of human facts for we cannot discover its unity.'' (2)

His syntagmatic&paradigmatic, synchrony&diachrony, langue&parole dichotomies and his thoughts on signs were very challenging and revolutionary in linguistics. Also his phoneme studies paved the way for future phonetic studies.After him many schools continued his synchronic and structural view and developed his theories.

After his death we see many diversifications in Europe. So here we can talk about the main structural characteristics in Europe.

After his death his students Charles Bally and Albert Sechehaye founded Geneva  School. This school maybe the most close ecole to the Saussure's views because Bally and Sechehaye are followers of their mentor.

In 1926 Linguistic Circle of Prague was founded by Vilem Mathesius. This school involves Roman Jacobson and Nikolai Trubetzkoy. Their method was again structural method but this time they gave attention to folkloric texts and poems. Also they studied phoneme. They slighlty changed Saussure's previous views and adjust it to their studies. But main characteristic was synchronic studies.

Then we see a structural movement in Scandinavia. Here Copenhagen School was founded by Louis Hjelmslev along with Hans Urdall. Here structuralism took a different shape. They produced an algebraic theory. Theory's name is Glossematics. So  Copenhagen School's theories were far more abstract than other school's. They see the minimum structure of a word as glosseme.

Else where Daniel Jones and J.R. Firth established British Structuralism. British Structuralism's main focus was meaning. They cared for meaning very much. The most famous one who deals with meaning was Bronislaw Malinowski and Halliday. This school also extended the notion phoneme.

Now we can summarize the situation in Europe;

At the beginning of 20th century language studies shifted from diachrony to synchrony with the great contribution of Ferdinand de Saussure. Linguistic value and signs were important novelties. Language was begun to study in itself for itself. Outer influences on texts were disregarded. After Saussure there emerged many schools and these schools contributed synchronic language studies greatly. Textuality, literary aspect of language, communication models, phonemes were studied by these schools.

Now we have come to America. Language studies in America also shifted to structuralism approximately at the same time. In America Structuralism can be started with Franz Boas (1858-1942) Other important names are Edward Sapir (1884-1939) and Leonard Bloomfield (1887-1949) Generally Structuralism in America can be divided into two movement one is rationalism led by Boas and the other one behaviorism led by Bloomfield.

There are some differences between American Structuralism and European Structuralism. But why? First of all languages spoken in Europe had been studied throughout the history. These languages' grammar rules and structures had been determined. Also these languages had written documents. So it was needless to analyze them again. So besides languages' structures, some theories regarding the nature of language was put forward. But in America linguists and ethnologists faced different communities that is Indic People. So before comparing these language with English they had to determine their rules and grammar structures first. So as to do this they had to describe these languages patterns. That is the most important difference between European and American Structuralism.

In European Structuralism language studies were carried on abstract level. For instance Langue-Parole distinction syntacmatic-paradigmatic distinction, concepts seen as abstract units and so forth. But in America linguists didn't have time to deal with these abstract notions because they needed to describe Indic languages. 

So we can say in American Structuralism language studied applicatively. But in Europe mainly theoretically.

Another distinction is that in America linguist had to study language hand in hand with culture. We cannot separate language from culture. And in America new cultures appeared so linguist and anthropologists tried to examine the relationship between language and culture. From there the great theory of Linguistic Relativism appeared because of this approach. In Europe there were no very different cultures and language was studied on its own.

In European Structuralism paradigmatic and contrastive relationships were highly regarded. But in America Syntagmatic relations were deemed.

Lastly in Europe one language theory or one model was tried to apply every European Languages but in America for every Indic language different schemas was tried to apply in order to get more accurate analysis.

REFERENCE(S)

1) Radford, P. Gary. Radford, L. Marie. 2004. Structuralism, Post-structuralism, and The Library: de Saussure and Foucault

2) Saussure, de Ferdinand. 1966. Course in General Linguistics. McGraw-Hill Paperbacks.

3)Harle, Peter. 1999. Structuralism. Folklore Forum. 30: 1/2

Read More [...]

A CRITICAL REVIEW OF ''ON THE SIGNIFICANCE OF LANGUAGE FOR THE NATURAL HISTORY OF MAN'' WRITTEN BY AUGUST SCHLEICHER

A CRITICAL REVIEW OF ''ON THE SIGNIFICANCE OF LANGUAGE FOR THE NATURAL HISTORY OF MAN'' WRITTEN BY AUGUST SCHLEICHER

In this short article I will try to assess the main ideas expressed by Schleicher in his article ''On the Significance of Language.''

Before starting to review the article it is useful to give a brief information about the author and the environment of him.

August Schleicher was born in 1821 and died in 1868. He was a prominent German linguist who made a great contributions to linguistics. The famous theory of him is ''Stammbaumtheorie'' (Family-tree theory) He wrote famous ''Compendium of the Comparative Grammar of the Indo-European Languages.'' He thought that language is an organism. That is, like any other living organism language has periods of development, maturity and decline. 

Affected by the biology and botanics he formulated that languages pass through a life cycle like living things.

We can roughly divide linguistics into four periods: Traditional Grammar, Historical Linguistics, Structuralism and Generative Grammar. Schleicher was a linguist in Historical Linguistics period. In this period language studies were highly affected by Darwinian theories and of course biology. Language was seen as living things and languages were categorized according to their typological differences or similarities.  The sole aim was reaching proto languages.

Now let's have a look at the opinions which was given by Schleicher in this article.

First of all he thinks that we cannot know where the language comes from. It is a kind of mystery. But this does not impede us to study it. We can study and analyze something that we cannot reach its source. He explains this with two analogies. One is ''Organ Analogy'' and the other one is ''Chemistry Analogy'' In the former he states that we can know the function of an organ even if we donot know the physical structure of that organ. In the latter Schleicher says that chemists investigate sun's light but they cannot directly take the source into their investigation. Similarly we cannot know the origin of languages although there have been various hypothesis about it. But origin of language is no longer debated in scientific circles because it is needless. İn spite of this, throughout history language has been studied.

He adopts a geneological approach towards language. There are a lot of proof regarding this claim. Firstly he alleges language differences are the result of such minimal differences in the character of brain and the speech organ. So we can infer that people speaking different languages have different brains and speech organs. But with the help of technology this has been proved wrong. MR and phonetic studies show that between brains of speakers with different languages are same if there is no damage or illness. There are just slight differences between vocalic properties of sounds and phonology studies these vocalic differences in specific languages. He also thinks that perfect mastering of second language is not possible because speaker of different languages' brains are structured differently. He gives an example of language families. Different people belonging the different language family cannot speak each other's languages with perfect mastering. But today we can see lots of, for instance, an Asian person speaking English fluently and with ease. Or a German can speak Turkish or Russian. Note that these languages belong to different language families.

He also asserts geography deeply affect  one society's language. In here he can be right to some extent. We can support this view by giving the so-called Eskimo case. In Eskimo language there are lots of names for indicating snow. Because in their environment they face with snow and cold. So that is a natural process.

He divided human life into three periods: Development of Physical Organs, Evolution of Language and Start of Historical life.  Despite the lack of evidence it is plausible to think that before speaking , vocal organs must have developed and with the speaking of course we can start historical life because before that we nearly donot know anything about the human life.

All in all, there are valid and invalid information about linguistics in Schleicher's article. But in his era thinking and putting forward these evaluations were very innovative. Schleicher and linguists like him paved the way for future linguistic analysis.

Read More [...]

Linguistic Relativity Hypothesis

Abstract

Linguistic Relativity Hypothesis is the hypothesis that the structure of our language determines the way we perceive the world. This hypothesis is mainly linked with Edward Sapir and Benjamin Lee Whorf because they studied this issue dominantly but this phenomena attracted the attention of many other linguists , philosophers ,psychologists including Hamann and Herder , Wilhelm von Humboldt , Franz Boaz and so forth. This hypothesis has two versions indeed ; one is strong and the other one is weak aspect. In this article historical background of linguistic relativity , Sapir-Whorf Hypothesis , the two versions of this hypothesis will be discussed and as a writer I will state my position to this issue.

Key Words: Linguistic Relativity , Sapir , Whorf , Sapir&Whorf Hypothesis.

INTRODUCTION

In this article Sapir & Whorf Hypothesis about linguistic relativity will be covered. Sapir & Whorf Hypothesis simply suggest that there is a great relationship between the properties of language a person speaks  and how this person perceive the world and behave accordingly.  In other saying does language shapes our thinking? In fact this hypothesis is a coin which has two sides. One side is ‘ the Strong Sapir & Whorf Hypothesis’ and the other side is ‘the Weak Sapir & Whorf Hypothesis’. Strong version claims that language we speak strongly determines how we perceive the world. It is also called as Linguistic Determinism.  On the other hand  , the weak version of hypothesis claims that language shapes our thinking. Not fully but partly affect our perception of world.

I am in  favor of the weak version of the hypothesis. In my opinion language only shapes our thougt. From my standpoint, this less deterministic approach towards linguistic relativity is much more plausible than the other one. In the following parts of the article I will  try to support my opinion about Linguistic Relativity.

BACKGROUND INFORMATION OF LINGUISTIC RELATIVITY

We can distinguish the history of linguistics into four  periods. Respectively ; Traditional Grammar , Historical Linguistics , Structuralism and Generative Linguistics. In the Structuralism we see two movements ;  one is European Structuralism and the other one is American Structuralism (Descriptivism). The former was led by Ferdinand de Saussure while the latter was led by Frans Boas.  The encounter of ‘native’ languages began in the 1700’s, that is to say from the Historical Linguistic Period European linguists analyzed the Native American Languages. Frans Boas, originally as an anthropologist, did the same. He analyzed ‘alien’ languages spoken by Indic people. And Boas stated that there is a linguistic relativity. That is , there are a lot of diferent languages and a linguist’s task is to compose different schemas for these languages. Before Boas , especially in Enlightenment language and thought were not seen as a correlated units. These two units were seen as seperate entities.  So we can clearly see that the idea of Relativism lies in the thought of Franz Boas. His mentalist approach to linguistic studies was shared also by his student Edward Sapir. Before we come to Sapir & Whorf we will look at some earlier period .

In contrast to the view adopted in  Enlightenment towards language and thougt , we can find several traces of linguistic relativity in the work of Hamann , Kreuzzüge des Philologen. He states that while some similarities among languages can be found, there are also differences. And those differences among languages parallel differences in thought. Language did not originate from thought, but its origin had been prior to thought, for thought presupposes a language in which it might manifest itself. Hamann may thus be seen as the first one to hold such relativistic views in a strongly articulated fashion.

In the works of Hamann and Herder there had been no extensive study of different languages. The views of Hamann were mere opinions based on intuition and not in the least backed by a sufficient study of language differences. The views of Herder were based on a shallow understanding of language diversity, many of his sources being unreliable, and his stance was more molded into his larger theory of spontaneity then it was fitting the facts. Humboldt however revitalised the discussion by basing the various relativistic claims upon a broad range of evidence from various non-western languages. He was therefore the first one who sought to provide an extensive body of evidence regarding the principle of linguistic relativity. Humboldt is often considered to have maintained what would later come to be known as the strong version of linguistic relativism. He however never states explicitly that he considered language and thought to be equivalent in the strict logical sense, so care should be exercised in the attribution of the strongest version of relativism to him. But he surely saw the two components as strongly related.

Now we can talk about Edward Sapir and Benjamin Lee Whorf seperately. Sapir studied languages of the Pacific coast of North America. In his descriptivist studies he adopted rationalist approach. Having faced with different languages and diffirent cultures he developed his relativist claims. Whorf’s life is different than any other linguists because he is not a linguist. He was an outsider to the fields of linguistics , he was a fire-prevention inspector with an insurance company. Still he was interested in language and language studies and especially interested in Hopi Language , a language of Arizona. After this brief historical information about relativism  we can present Sapir & Whorf Hypothesis in detail.

Sapir & Whorf Hypothesis comes in many forms but they all involve the testing for correlations between language and thought. Also we should keep in mind that theory tries to establish the relation between language and thought. In a way this theory states that language differences reflect differences in conceptual structure and language differences affect our daily, automatic thinking, rather than what we are capable of thinking about. Sapir and Whorf argued that : “Meanings are not so much discovered in experience as imposed upon it, because of the tyrannical hold that linguistic form has upon our orientation to the world.” (Sapir) and 

“We cut up nature—organize it into concepts—and ascribe significances as we do,largely because of absolutely obligatory patterns of our own language.” (Whorf) . From this quotations we clearly see the opinion of Sapir and Whorf on Linguistic Relativity.

Now in this part I will present some empirical proof regarding the presence of Linguistic Relativity.

The Kay-Kempton experiment in 1984 was one of the first emprical evidence to Linguistic Relativism.

This experiment involved a green-blue discrimination task. Subjects saw three color chips in the green-blue range. This test involves two language community one is English speakers and the other one is Tarahumara speakers ( for whom there is a single word for green / blue , siyname.) In the experiment subjects are asked: Which of the three chips is most different from the other two? English speakers picked Chip C while Tarahumaran subjects chose A or split evenly.

The color domain has been of central interest in research on the relationship between language and thought. In the 1970s, such research cast a pall over the possibility that language might influence thought with the findings that inventories of color terms shared significant commonalities across languages and that any linguistic differences did not correspond to differences in categorization behavior. Several recent studies indicate, however, that language may have an influence on color cognition. Work with the Berinmo, a small tribe in New Guinea whose language has 5 basic color terms (compared to 11 in English), is a case in point. Controlling for a confound in previous research,Roberson and colleagues found that the Berinmo’s recognition memory was better for the focal colors of their own language than for those of English In a similar line of research, Winawer et al. found that an obligatory color distinction in Russian between siniy (dark blue) and goluboy (light blue) led to differences in color discrimination. Russian speakers, but not English speakers, performed faster on a matching task when the colors belonged to different linguistic categories than when they belonged to the same category. Moreover, these cross-linguistic differences disappeared under conditions of verbal interference. similar effect was found for English by Gilbert et al.; participants were faster to locate a target when its linguistic category differed from that of the surrounding distractors (e.g., a green among blues), and slower when the target and distractors shared

the same linguistic category (e.g., a green among other shades of green), but only when the target was presented in the right visual field. This lateralization effect was presumably due to the fact that presentation in the right visual field entails that the stimulus will initially be processed in the left hemisphere, the side of the brain where language processing typically occurs. Further, as in the study by Winawer et al., the effect was eliminated by a verbal interference task.

Another way to get at this question is to study people who are fluent in two languages. Studies have shown that bilinguals change how they see the world depending on which language they are speaking. Two sets of findings published in 2010 demon­strate that even something as fundamental as who you like and do not like depends on the language in which you are asked. The studies, one by Oludamini Ogunnaike and his colleagues at Har­vard and another by Shai Danziger and his colleagues at Ben-Gu­rion University of the Negev in Israel, looked at Arabic-French bi­linguals in Morocco, Spanish-English bilinguals in the U.S. and Arabic-Hebrew bilinguals in Israel, in each case testing the par­ticipants’ implicit biases. For example, Arabic-Hebrew bilinguals were asked to quickly press buttons in response to words under various conditions. In one condition if they saw a Jewish name like “Yair” or a positive trait like “good” or “strong,” they were in­structed to press “M,”; if they saw an Arab name like “Ahmed” or a negative trait like “mean” or “weak,” they were told to press “X.” In another condition the pairing was reversed so that Jewish names and negative traits shared a response key, and Arab names and positive traits shared a response key. The researchers mea­sured how quickly subjects were able to respond under the two conditions. This task has been widely used to measure involun­tary or automatic biases—how naturally things such as positive traits and ethnic groups seem to go together in people’s minds. Surprisingly, the investigators found big shifts in these invol­untary automatic biases in bilinguals depending on the language in which they were tested. The Arabic-Hebrew bilinguals, for their part, showed more positive implicit attitudes toward Jews when tested in Hebrew than when tested in Arabic.

CONCLUSION

In brief , all these experiments and findings above clearly indicates that there is a close relationship between language and thougt. In contrary to the beliefs that language and thougt are two seperate entity , these findings present concrete proof of linguistic relativity. But we must emphasize that we cannot say that language determines thought because this is very assertive assessment. This is called also linguistic determinism but it is refuted already. For instance Mandarin speakers more likely to construct vertical timelines to think about times , while English speakers are more likely to construct horizontal timelines. But in another experiment native English speakers were thought to talk about time using vertical spatial terms in a way similar to Mandarin. This group of English speakers showed the same bias to think about time vertically.This suggests that language shapes our thought but not determines it completely.

REFERENCES

 1)Trask,R.L. Key Concepts in Language and Linguistics. 1999. Routledge Taylor & Francis Group. Pg: 169-170

 2) Sampson , Geoffrey. Schools of Linguistics. 2007 . Hutchinson & Co. Ltd. Pg: 82-85

 3)Beek , Wouter. Linguistic Relativism : Variants and Misconceptions.

4) Introduction to Sapir&Whorf Hypothesis. 2007. Linguistics 3430. Fall 2007

      5)Wolff Philip , J. Holmes Kevin . Linguistic Relativity. 2011. WIRE’s Cognitive Science Vol:2

        6)Boroditsky , Lera. How Language Shapes Thought . 2011. Scientific American.

     7) Boroditsky ,Lera. Linguistic Relativity.Massachusetts Institute of Technology . Cambridge. Pg: 919

Read More [...]

Dilbilimde Saussure Dönemi ve Sonrası

Dilbilim tarihinde önemli bir yer tutan tarihsel dilbilim döneminin sonlarına doğru özellikle Alman dilbilimcilerinin oluşturmuş olduğu bir ekol gözümüze çarpmaktadır.  Bunlar kendilerini Yeni-dilbilimciler (neo-grammarians) olarak adlandırdılar. Bu grubun içinde K.Brugmann, H. Paul gibi dilbilimciler vardır. Yeni-dilbilgiciler bilimsel ilkeleri dilbilime sokmaya çalışmışlardır. Bunlara göre diller son derece katı ve kesin yasalara göre gelişirler. Yeni-dilbilgicilerin bu denemesinden sonra dilbilimi bilimsel hala getirme çalışmaları hız kazanmıştır ve bunu da yirminci yüzyılın başında İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure yapmıştır.

Ferdinand de Saussure dilbilime getirdiği yenilikler ile hala modern dilbilimin kurucusu ünvanını taşımaktadır. Kendisi de aslında tarihsel dilbilim ekolünden çıkmıştır. O ortamda yetişmiştir. Tezi Sanskritçe üzerinedir. Fakat dilbilimin geçirdiği bu evreden rahatsız olmuş olacak ki verdiği derslerde dilbilime farklı açılardan yaklaşmıştır. Hayatında bu düşüncelerini sistemleştirip bir kitap halinde çıkartmamıştır. Muhtemelen dilbilim dünyasının buna hazır olmadığını düşündü ve aşırı tepki çekebileceğini hesaba kattı. Fakat ölümünden sonra öğrencilerinin tutmuş olduğu notları gözden geçirip düzenleyen Bally ve Sechehaye 1916 yılında Genel Dilbilim Dersleri altında bu notları yayınlamışlardır. Genel Dilbilim Dersleri altı kısımdan oluşmaktadır. Giriş kısmında kuralcı gramer, filoloji ve karşılaştırmalı dilbilgisinin eleştirisi yapılır. Kitabın ek kısmında ise sesbilim ilkelerinden bahsedilir. Daha sonra sırasıyla gösterge, eşsüremli dilbilgisi, dilsel değer gibi yeni kavramlardan bahsedilir.  Saussure düşüncelerinde dili tutarlı bir bütün olarak gören Wilhelm von Humboldt’tan, dilin toplumsal kısmının incelenmesi gerektiğine inanan William Dwight Whitney’dan ve dilin psikolojik ve ruhsal bir olgu olduğundan bahseden Jan Baudouin de Courtenay’dan bir hayli etkilenmiştir.  Saussure’e göre bir dil yetisi (langage) bir toplumsal dil (langue) ve bir de söz (parole)  vardır. Saussure dil yetisi olan langage ile ilgilenmez. O daha çok dilin toplumsal bir ürün olduğunu düşünür (collective mind). Bu görüşünde de ünlü Fransız sosyolog Emile Durkheim’dan etkilenmiştir. Saussure’e göre dil töz (substance) değil biçim (form)’dir. Yani dilin özdeği değil kurduğu ilişkiler önemlidir. Bunu çok meçhur satranç benzetmesi ile açıklamıştır. Satranç malzemelerinin neyden yapıldığının bir önemi yoktur. Fakat satranç sistemine bir taş eklesek ya da çıkartsak bu tamamen sistemi ilgilendirir. Genel Dilbilim Derslerinde üzerinde durulan bir diğer mühim konu da gösterge konusudur. Daha sonra kurulacak olan semiyoloji (göstergebilim) alanının temellerini bu derslerinde atmıştır Saussure. Günümüzde semiyoloji çalışan herkes başlangıç noktası olarak Saussure’ü temel almaktadır. Dilsel gösterge bir gösteren ve bir gösterilenden oluşur ve bunların arasındaki ilişki nedensizdir. Yani mantıklı bir bağ yoktur bir diğer deyişle uzlaşımsaldır. Saussure dillerin farklı dönemlerini karşılaştırmanın konuşucuya bir fayda getirmeyeceğine inanır o yüzden eş süremli dilbilim çalışmasını önermiştir. Buna göre dilin belli bir zaman diliminden bir kesit alıp o incelenmelidir. Saussure için dilsel değer de çok önemlidir. Bir dildeki her kelimenin farklı bir değeri vardır ve bu değer o kelimenin zıddı ile birlikte anlam ve değer kazanır. Tüm bunlar Saussure’ün dilbilime yaptığı katkılardır. Şüphesiz Saussure bu devrimi yapmamış olsaydı dilbilim hala bilim dünyasında kendine yer bulamamış olacaktı.

Saussure’ün başlattığı döneme yapısalcı dönem denmektedir. Saussure’ün ölümünden 1960’lı yıllara kadar bu ekol devam etmiştir ve gerek çeşitli dilbilim ekolleri/okulları gerekse kişisel dilbilimciler yapısalcı metotlarla çalışmalarına devam etmiş ve dilbilime katkı sağlamışlardır.

Şimdi de Saussure sonrası dilbilim okullarına göz atalım. Öncelikle Cenevre Dilbilim Okulundan bahsetmemiz gerekir. Bu okulu Saussure’ün yakın takipçileri olan Charles Bally, Albert Sechehaye ve Henri Frei kurmuştur. Çalışmalarını temel olarak Saussure’ün çizgisinde sürdürmüşlerdir.  Dilibilim Tarihinde çok önemli bir yer tutan diğer bir dilbilim çevresi de Prag Dilbilim Çevresidir. Bu okul 1926 yılında V. Mathesius tarafından kurulmuştur.  Roman Jacobson, Nikolai Trubetzkoy, Karcevski gibi ünlü dilbilimcileri çalışmalarıyla bu çevreye katkı sağlamışlardır. Prag Dilbilim Çevresi işlevsel dilbilimi savunur. Yani dilsel bir öğenin işlevini araştırırlar bunu yaparken de yapısalcı bir bakış açısıyla yaparlar. Bu ekol şiire ve yazınsal metine önem vermiştir. Bunları dil dışı öğelerden soyutlamışlar ve kendisi içerisinde öğeler arasındaki ilişkilere göre incelemişlerdir. Ayrıca dilleri bildirişim açısından incelemişlerdir. Bunun en önemli temsilcisi ise Jacobson’dur. İletişimin altı adet işlevini belirlemiştir. ( konuşucu, dinleyici, kod, bildiri, bağlam, kanal.) Trubetzkoy ise ses bilimsel çalışmaları ile tanınmıştır. Kopenhag Dilbilim Çevresi ise Viggo Brondal, Louis Hjelmslev ve Hars J. Uldall’ın çabaları ile kurulmuştur. Dile Prag Çevresi gibi sessel değil matematiksel ve mantıksal açıdan bakmışlardır. Özellikle Glosematik kavramını dilbilime katmışlardır. Bu ekol anlamsal düzleme daha çok ağırlık vermişlerdir. Buraya kadar gördüğümüz dil okullarının ortak yönü Avrupa’da etkin olmalarıdır. Fakat aynı zamanlarda başka bir kıtada da dil üzerine düşünülüyordu: Amerika. Amerikan Yapısalcılığı diye geçen dönem ise ikiye ayrılır. Bunun ilk dönemi anlıkçı (mentalist) yaklaşım ikinci dönemi ise mekanikçi (behaviorism) yaklaşımdır. İlk dönemin temsilcisi Franz Boas ve Edward Sapir’dir. Bu iki şahıs dilbilimciden çok bir antropolog ve etnologdur. Fakat dil ile kültür arasındaki bağ çok kuvvetli olduğu için dil hakkında da düşünmüşlerdir. Franz Boas yerli Amerikan dillerini incelemiş ve dil ile kültür arasında çok yakın bir ilişki olduğunu görmüştür. Aynı şekilde Boas’dan etkilenen Sapir de  bu yönde çalışmalar yapmış ve daha sonra Whorf ile birlikte yaptığı Sapir-Whorf hipotezi diye bir çalışma üretmişlerdir. Burada dil mi düşünceyi yoksa düşünce mi dili etkiler gibi sorulara cevap aramışlardır ve sonunda dil ile kültür ve düşüncenin birbirinden ayrılamayacağı kanısına varmışlardır. Tüm bu çalışmalar mentalist olgularla yapılmıştır. Bu mentalizm çağını Amerika’da yıkan adam ise Leonard Bloomfield adlı dilbilimcidir. Bloomfield Amerika’da davranışçılığın temsilcisidir. Pavlov’dan da etkilenen Bloomfield dili bir etki-tepki süreci olarak görür. Tamamen bilimsel metotlarla dil araştırmaları yapmaya çalışmıştır bunun için de tümevarım yöntemini kullanmıştır. Dilde nesnelliği aramıştır. Dilin toplumsal boyutunu reddetmiştir. Dağılımsal dilbilimin öncülerinden olmuştur. Buna göre dil öğelerinin metindeki dağılımlarına bakarak fonksiyonları belirlenmeye çalışılmıştır. Tüm bu sayılan ekoller ve çevreler yapısalcılığın ürünleridir. Yapısalcıl çalışmaları reddeden ve bu dönemi yıkan insan ise Üretici-dönüşümsel dilbilgisi fikrini ortaya atan Chomsky’dir. Yapısalcı dönemde bu çevrelere pek katılmamış ve kişisel olarak yapısalcı çalışmalarda bulunan kişiler de mevcuttur. Bunlar Andre Martinet, Otto Jespersen ve Emile Benveniste gibi dilbilimcilerdir. Bu dönemde Rus biçimciliğinden de bahsetmek lazım gelir. Özellikle Vladimir Propp ile gelişen bu akım yazınsal metinler üzerindeki çalışmaları ile ün kazanmıştır. Özellikle Propp’un Masalın Biçimbilimi adlı yapıtı bunun en güzel örneğidir. Rus biçimcilerine göre bir metin yazarından, mekandan, kültürel ve sosyal bağlamdan ayrı olarak kendi içinde incelenmelidir. Metinin içindeki öğelerin birbirleriyle olan ilişkilerinden incelemelerini sürdürmüşlerdir.

Chomsky yeni bir dönem açmış, dilde yapısalcı ve mekanik çalışmanın yapılamayacağını bunun yerine tümdengelim yöntemini uygulayarak dillerin evrensellik yönüne vurgu yapmak istemiştir. Özellikle dilde sözdizim çalışmalarına ağırlık vermiştir. Dilin sosyal bir boyutu olmadığını psikolojik bir boyutu olduğunu belirtmiştir. Evrensel gramer yasalarının olup olmadığını sorgulamış derin yapı ve yüzey yapı gibi ayrımlarıyla da buna katkıda bulunmuştur.

Göstergebilimin temelini Saussure’ün attığını daha önce belirtmiştik. Göstergebilimin temel kavramlarını Genel Dilbilim Derslerinde rahatlıkla görebiliriz. Fakat Saussure’den sonra da bir çok dilbilimci bu alana katkıda bulunmuştur. Bunların başlıcaları şunlardır: Roland Barthes, Charles Sanders Peirce , W. Morris, Algirdas Julien Greimas. Saussure dilibilimi göstergebilimin altına yerleştirir fakat Barthes’a göre durum tam tersidir. Tüm bu diliblimciler göstergebilimin şu anki durumuna gelmesine katkıda bulunmuşlardır.

Dilbilim dili incelediği için her zaman başka alanlarla iş birliği içerisinde bulunmuştur. Bunların başlıcaları: budunbilim, göstergebilim, uzamdilbilim, ruhdilbilim, toplumdilbilim, uygulamalı dilbilim…

Read More [...]